HZ. ALİ MUSHAFLARI: NİSPET AÇISINDAN İNCELENMESİ THE MUSHAFS ATTRIBUTED TO HAZRAT ALİ: RESEARCH IN TERMS OF BELONGING

“İlmin kapısı” Hz. Ali, pek çok açıdan İslâm tarihinde önemli yere sahip sahabelerden biridir. Hz. Peygamberinehl-i beytinden, önde gelen kurrâ sahabelerden ve vahiy kâtiplerinden biri olan Hz. Ali’nin ismi pek çoktartışmanın içerisinde yer almıştır. Halifelikte önceliğin ona ait olması gerektiğinden -özellikle şîî kaynaklarındayer verilen- peygamberliğin ona verilmesi gerektiğine varıncaya kadar mesnetsiz birçok iddiaya konuolmuştur. Bunun yanında kendisine nispet edilen mushaflar, Hz. Ali hakkındaki güncel kalabilmiş konulardanbiridir. Hz. Ali’nin şahsına ait bir mushaf imla ettiği genel kabule uygun olan bir bilgidir. Bu kabule binaenbugün birçok İslam beldesinde Hz. Ali tarafından yazıldığı iddia edilen mushaf/mushaflar bulunmaktadır.Bunlardan bazıları eksiksiz, tam bir mushaf niteliğinde iken bazıları ise mushaf cüzü vasfında Kur’ân’danbazı parçaları içermektedir. Bu mushafların gerçekten Hz. Ali’ye ait olup olmadığı merak celbeden, busebeple vuzuha kavuşturulmaya muhtaç mevzulardandır. Hz. Ali’ye ait bir mushaf olduğu kabulüne istinadenbazı kaynaklarda mushaf hakkında tanımlayıcı bilgilere, mushafın niteliklerine yer verilmiştir. Hz. Alimushafına dair serdedilen mezkûr bilgiler esas alınarak hazırlanan bu çalışmada, Hz. Ali’ye atfedilen San‘anüshası yanında, TMSK 2, TMSK 29 ve TİEM 458 numaralı mushaflar nispeti yönüyle incelenmektedir.Çalışmada öncelikle her biri erken dönemlere ait olması hasebiyle önem arz eden mushaflar hakkındaki teknikve tanıtıcı bilgilere yer verilmiştir. İkinci kısımda, kaynaklarda Hz. Ali’nin yazdığı belirtilen mushaf hakkındane gibi bilgiler verildiği tespit edilmiştir. Son kısımda ise zikredilen bu bilgiler dikkate alınarak dört mushaftetkik edilmiş, mushafların mezkûr niteliklere uyum sağlayıp sağlamadığı saptanmaya çalışılmıştır. Buvesileyle mushafların Hz. Ali’ye aidiyeti hususu netleştirilmeye, konu üzerindeki soru işaretleri giderilmeyeçalışılmıştır. Detayları çalışmanın içeriğinde de belirtildiği üzere bu araştırma neticesinde, ismi geçen tarihiönemi haiz mushaflar ile Hz. Ali’nin imla ettiği bildirilen mushaf özellikleri arasında mutabakat olmadığı, bumushafların Hz. Ali’ye nispet edilmesinin mümkün olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Kur’ân-ı Kerîm, Kırâat, Mushaf, Hz. Ali, Şîa.