Akkoyunlu Sarayında Manevi ve İdari Güç: Dervişler

XV. yüzyıl Akkoyunlu coğrafyası siyasi, askeri, ekonomik ve dini (Sünni-Şii) açıdan karmaşa ve istikrarsızlığın yaşandığı bir bölgedir. Tasavvuf hareketlerin geniş yer bulduğu bu coğrafyada birçok şeyh ve derviş yönetim tarafından kabul edilip, himaye edilirken, Akkoyunlu yönetim ve seferlerinde manevi güç oluşturmuşlardır. Ayrıca Akkoyunlu sultanları geniş kitlelerinin kontrolünü sağlamak için halkın üzerinde nüfuzu olan söz konusu dervişler ile ilişkisini iyi tutarak, bu tavrını devlet siyaseti haline getirmeye çalışmışlardır. Devletin bekası için verilmesi gereken önemli kararda, sefere çıkma, tahta oturma vb. siyasi hamlelerde sultanların çoğu zaman ilk başvurdukları kesim dervişler ve şeyhler olmuştur. Öte yandan toplumun inanç ve gündelik yaşantısında etkili olan dervişler devlet hiyerarşisinde çeşitli roller üstlenerek devletin ve ordunun en başındaki sultanı yönlendirmişlerdir. Bu nedenle, Akkoyunlu devletinin idaresinde güçlü bir yapı oluşturan dervişlerin incelenmesi devletin din-siyaset ilişkisinin çözümlenmesi açısından önemli bir konudur. Bu çalışmamızda XV.yüzyıl Akkoyunlu topraklarında yaşamış olan dervişlerin devlet idaresindeki rolü, kehanetleri  ve otoritesi ile sultan üzerindeki yaptırımı, motivasyonu vb. birçok konu çok yönlü olarak sebep ve sonuçları ile örnekler çerçevesinde incelenecektir. Ayrıca toplum ve yönetim tarafından itibar kazanmış dervişlerin Akkoyunlu sultanları üzerindeki nüfuzları, sultan ve ordu mensuplarına rüya yorumları ve meczûb davranışlar ile verdiği mesajlar, siyasi yönlendirmeler, idari görevler ile birlikte Akkoyunlu devlet politikası ve seferler üzerindeki rolleri birincil kaynaklar doğrultusunda incelenecektir.