Diyarbakır Yöresi Alevi Ocakları Üzerine Bir Değerlendirme

Bu makale, Diyarbakır yöresi Alevi ocaklarının tanıtımını ve bu ocakların günümüzdeki durumlarınıkonu edinmiştir. Bu doğrultuda, yöredeki Alevi ocakları hakkında yapılan tespitlerana hatlarıyla verilerek bunların genel bir değerlendirmesi yapılmıştır. Yöre Aleviliğinin veocaklarının tarihi seyri, dede-talip ilişkileri bağlamında geçmişten günümüze etkinlik alanları,göçler neticesinde meydana gelen yapısal değişim, günümüzde ne durumda oldukları vehangi yerleşim birimlerine yayıldıkları yazılı ve sözlü kaynaklar kullanılarak aydınlatılmayaçalışılmıştır. Alan araştırmalarımız sırasında yöredeki Alevi ocaklarına mensup dede ve taliptopluluklarının göçlerle Anadolu coğrafyasında çok geniş bir alana yayıldıkları görülmüştür.Dolayısıyla söz konusu dede ve talip topluluklarının Diyarbakır dışındaki yerleşim birimlerindekibugünkü ritüelik durumları hakkında kısa değerlendirmelerde bulunulmuş, ayrıcayöre Alevilerinin dağıldıkları yerleşim birimlerinin isimleri verilmiştir. Bu çerçevede, ilkolarak yöredeki Alevi ocaklarına mensup dede ve talip topluluklarının “Diyarbakır merkezve ilçelere bağlı köylere göre” ve göçler neticesinde oluşan “Diyarbakır il sınırı dışındaki yerleşimbirimlerine göre” dağılımlarının tespiti yapılmıştır. İkinci aşamada ise, söz konusu göçlersonrasında yöredeki Alevi ocaklarına mensup dede ve talip topluluklarının eski bağlarınımuhafaza edip edemedikleri ve bu bağlamda geleneksel yapılarını ne derece koruyabildikleriüzerinde durulmuştur.Anahtar Kelimeler: Ocak, Alevi Ocakları, Bismil, Diyarbakır Alevileri