Bosna-Hersek’te Ocaklar: Živčić-Vukeljıći ve Mesudije Tekkeleri

Türk kültüründe ocak kavramı etrafında geniş bir anlam ve muhteva yığını oluşmuştur. Ocakifadesi, Türk edebiyatının ilk metinlerinden itibaren görülmektedir. Ateş ile doğrudan ilgiliolan ocağın, Atalar Kültü ile de bir ilişkisi bulunmaktadır. Türk mitolojisinde ve inanışlarındaocakla ilgili bir dizi âdet ve uygulama görülmektedir. Ocak kavramı, Türk tasavvuf geleneğindeAlevi dedelerinin soy sistemini düzenleyen bir kurum olmuştur. Bunun yanında,tasavvuf geleneği ile bağlantılı olarak hastalara şifa verdiğine inanılan ocaklılar bulunmaktadır.Bosna-Hersek’teki Živčić-Vukeljići Tekkesi ve devamı konumundaki Mesudije TekkesindeAlevi dedelerinin soy sistemine benzeyen ocak/ocakzâdelik yapısı görülmektedir.Mejlî Baba’nın soyundan gelen Hadžimejlić ailesi, Bosna-Hersek’te ocak/ocakzâde olarakkabul edilmektedir. Živčić Tekkesi ve devamı Mesudije Tekkesi halk hekimliği anlamındada bir ocak konumundadır. Günümüzde Şeyh Ćazim Hadžimejlić ocaklık geleneğini devamettirmektedir. Mesudije Tekkesi, bir tekke olmanın yanında bir bölümünde hasta bakılanbir mekân konumundadır. Tekkenin Şeyhî Ćazim Efendi ise, bir ocak olarak maddî/manevihastalara şifa olması için çeşitli uygulama ve pratikler yapmaktadır. Bu makalede, ocak kavramıBosna-Hersek coğrafyası açısından birbirlerine bağlantılı olarak iki anlamda ele alınmıştır.Birincisi, ocakzâdelik; ikincisi ise, halk hekimi anlamındaki ocaklık kavramıdır. Çalışmada,Başbakanlık Osmanlı Arşivleri’nden yararlanılmış, aynı zamanda saha araştırması(derleme) yapılmıştır. Çalışmada elde edilen malzeme işlevsel metot ile değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Živčić ve Mesudije Tekkesi, Ocaklar, Alevilik, Bosna-Hersek