Alevi-Bektaşi Kültürünün Türk Halk İnanışları ve Uygulamalarına Yansıması

Türklerin İslamiyet’i kabulü ve ardından da Anadolu coğrafyasına göçü ile birlikte Anadolu sahasındakültürel bağlamda senkretik bir yapı meydana gelmiştir. Anadolu’da yaşamış birçok medeniyetinardında bırakmış olduğu inançsal ve kültürel ortam, Türklerin Anadolu’ya gelmesiyle birlikte kökeniOrta Asya’ya dayanan Türk kültürü ve inançlarını da kısmen etkilemiştir. Ağırlıklı olarak Anadolu’daTürk kültürünü oluşturan bu senkretik yapı günümüze kadar mitolojiler, destanlar, efsaneler, atasözleri,masallar ve halk inanışları ile taşınmıştır. Yaylak ve kışlak hayatı yaşayan Türkler İslamiyet’i,içinde bulundukları Gök Tanrı Dini ile diğer tanışmış oldukları dinlerin/kültürlerin yerel ve evrenseldeğerlerini tasavvufun da etkisiyle bir araya getirerek kabul etmişlerdir. Bu durum Anadolu’da Hz.Muhammed’e, Hz. Ali’ye, Hz. Fatıma’ya, Hz. Hasan’a ve Hz. Hüseyin’e sevgi, on iki imamlara veonların soyundan geldiğine inanılan dedelere bağlılık çerçevesinde Anadolu Aleviliğini oluşturmuştur.Bu çalışmamızda, Anadolu’da yaşayan Alevi-Bektaşi topluluklarının kendi iç dinamikleri doğrultusundaİslam’ı anlama ve yorumlama farklılıklarından ileri gelen halk inanışlarını tespit etmeyeçalıştık. Bu tespit ile birlikte Anadolu sahası Türk halk inançlarının menşei hususuna Alevi-Bektaşikaynaklı halk inanışlarının da eklenmesini önereceğiz. Yapılan bu çalışmada kullanılan bilgiler AlanAraştırma Yöntemiyle elde edilen verilere dayanmaktadır. Bu veriler neticesinde Alevi kültürüne aitsözlü ve yazılı kaynaklar aracılığıyla Türk Halk İnanışlarının menşeine farklı kadrolar eklenmiştir.