Toplumsal Bir Kurum Olarak Ocaklar ve İşlevleri

Ocaklar, dinî kurumlar olarak Anadolu ve Balkanlar’da bir ağ şeklinde teşkilatlanmışlar ve yüzlerce yıllık bir geçmişe sahip olarak günümüze kadar gelmişlerdir. Temeli din olmaklabirlikte ocaklar toplumsal hayata yönelik geniş bir işlev yelpazesi oluşturmuşlardır. Din kurumuna ilave olarak, ahlâk, hukuk, siyaset ve iktisat gibi kurumsal alanlarda da önemliişlevler ifa etmişlerdir. Özellikle kırsal alanda etkili olan ocak kurumu, modernleşme ve şehirleşme sürecine paralel olarak işlev kaybına uğramıştır. İşlevlerinin bir kısmını kaybetmişolmasına rağmen bu kurum günümüzde de varlığını devam ettirmektedir. Aynı zamanda ocakların, modernleşmenin ortaya çıkardığı sorunlara cevap verebilme noktasında birdönüşüm geçirdiği de söylenebilir. Bu çerçevede, makalede işlevsel analiz çerçevesinde genel olarak kurumların işlevleri ve özelikleri ile ocak kurumunun muhtevası ve işlevlerinin paralellik arz eden yönleri vurgulanacaktır. Toplumsal bir kurum olarak ocakların işlevleri, tarihi süreç içerisinde ve köy-şehir farklılaşması dikkate alınarak incelenecektir. Böylece işlevsel farklılaşma ve değişme de tespit edilmeye gayret edilecektir. Özellikle modernleşmenin ocaklar ve işlevleri üzerindeki etkisi incelenmeye çalışılacaktır.