Alevi-Bektaşi Edebiyatının Kadın Şairleri ve Bazı Tartışmalar

Kökleri çok eski yıllara dayanan ve kaynağını Yunus Emre’de bulan, Kaygusuz Abdallarla, Hatayîlerle,Pir Sultan Abdallarla yoluna devam edip bugüne gelen Alevi-Bektaşi edebiyatının kadın şairlerinimuhtevi bu çalışma, yüzyıllarına göre tasnife tabi tutulan ve kaynaklarda yer alan sıkıntılar nedeniylebazı tartışmaların yapıldığı kadın şairler hakkında bilgi vermeyi amaçlamaktadır. Alanın temeleserleri ve antolojileri dışında toplam kırk sekiz yayının incelendiği çalışmanın girişinden sonucunakadar tüm bölümlerinde XVI. yüzyıldan üç, XVIII. yüzyıldan dört, XIX. yüzyıldan yirmi dokuz, XX.yüzyıldan kırk bir, yaşadığı yüzyılı bilinmeyenlerden dört ve bir de erkek olduğu kesinleşen bir şairolmak üzere toplam seksen iki şahsiyet hakkında bilgi verilmiştir. Yapılan araştırmada varlığı bilinenilk şairin XVI. yüzyılda yaşadığı tespit edilmiştir. XVII. yüzyılda yaşayan şaire kaynaklarda tesadüfedilememiştir. Özellikle şairin kadın mı erkek mi olduğuna dair cinsiyetle ilgili sıkıntılar baştaolmak üzere doğum-ölüm tarihlerindeki karışıklıklar ve isim benzerliği nedeniyle diğer edebiyatlarınkadın şairleriyle karıştırılan şairlere varıncaya kadar toplam on iki kadının durumu “Bazı Tartışmalar”bölümünde ele alınıp incelenmiştir. Kadınların özellikle “Bacı” sıfatını kullandığı, bu ifadeninson yüzyıllara doğru azaldığı ve şiirleri incelendiğinde daha çok Hz. Ali, Ehl-i Beyt, Hacı Bektâş-ıVelî ve intisap ettiği kişinin sevgisi ağır basan şiirler yazdığı tespit edilmiştir. Konuyla ilgili benzerçalışmalardan farklı olarak bu çalışmada Alevi-Bektaşi edebiyatını temsil eden daha çok kadın şaireulaşılmış ve bu kaynaklarda daha önceki çalışmalara yapılan atıflarla sehven yapılan hatalar en azaindirilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Alevi-Bektaşi edebiyatı, kadın, şair, şiir.