Birinci Dünya Savaşı Sonrasında Maraş Yöresinde Sosyal Yapı Değişmeleri ve Bu Değişmede Ermeni-Fransız Rolü

Osmanlı Devleti, 1918 yılının Kasım ayında hazırladığı geri donuş kararnamesiyle daha once askeri sebeplerle harp sahası dışına cıkmalarını zorunlu kıldığı Ermenilerin memleketlerine donmesine izin verdi. Ermeniler bir taraftan memleketlerine donerken bir taraftan da Birinci Dunya Savaşı sırasında uygulamaya koydukları ancak yarım kalan Kilikya’da bağımsız Ermenistan kurma calışmalarına kaldıkları yerden devam ettiler. Bu yuzden bolgede ekonomik ve kulturel cıkarları olan devletlerin I. Dunya Savaşı sonrasında ulkeyi işgal etmesini sevincle karşıladılar. Bu calışmada, once İngilizler daha sonra Ermeniler’in desteğiyle Fransızlar tarafından işgal edilen Maraş’ta, Turkler’in gosterdiği direnişin ardından Fransız ordusunun geri cekilmesinden sonra şehirde Turkler ve Ermeniler arasındaki ilişkinin nasıl olduğu incelenmiştir. Aynı zamanda Maraş’ta faaliyet gosteren Amerikan misyonerlerinin Turk-Ermeni ilişkileri uzerindeki etkileriyle Ermenilerin Turk ordusunun guney ve batı cephelerinde savaşı kazanmasının ardından ulkeyi terk etme ihtiyacı duymalarının sebepleri araştırılmıştır. Bu calışmanın temelini, Osmanlı arşiv belgelerinin doneme birinci derecede tanıklık eden kişilerin anılarıyla karşılaştırılması neticesinde bir sonuca varılması teşkil etmektedir. Anahtar Kelimeler: Fransa, Maraş, Ermeni, Milli Mucadele, Amerika Birleşik Devletleri.