Osmanlı Saray Şekerleme ve Şekerlemecileri ile İlgili Notlar

OzetOsmanlılar 14.-15. yuzyıllardan beri muhtelif meyveleri şekerleme yapımında kullanmışlardır. Sarayda Helvahane-i Hassa Ocağı adı verilen birim bizzat şeker ve şekerleme uretimi ile ilgilenmekle beraber zamanla devlet tarafından şekerleme uretim yetkisinin piyasada iş yapan akide-şekerci, şerbetci ve attar (aktar) esnaflarına da verildiği gorulmektedir. Sarayda yapılan en meşhur şekerlemenin, rahat-i halkum adı verilen şekerleme olduğu anlaşılmaktadır. Rahat-i halkum Osmanlı Devleti’nin ilk donemlerinde padişahlara ozgu olarak uretilmişken zamanla piyasada bulunan şekerlemecilere de uretim yetkisi verilmiş boylece halkın da bu şekerlemeyi tanımasına imkan tanınmıştır. Sarayda sunnet ve evlilik gibi torenler nedeniyle yapılan şenliklerde halka yonelik canak yağması ve şeker alayı adı verilen torenler yapılmış, şeker alayında şekerden yapılmış eşya, bitki, hayvan figurlerinin halka ikram edilmesi sağlanmıştır. Osmanlı Devletinde klasik donemde tebadan olan Musluman ve Yahudi şekerci esnafının onemli hizmetleri olmuşken zamanla Yahudi esnafına, şekerleme işinden el cektirildiği gorulmektedir. Ancak Tanzimat’la beraber başlayan batılılaşma hareketlerinin de etkisiyle ozellikle Fransa’dan şekerlemecilik konusunda etkilenildiği anlaşılmaktadır.Anahtar Kelimeler: Akide şekeri, Halveti Derghahı, Hacı Bektaş Veli Dergahı, Ramazan ayı, Nevruz, Şekerlemecibaşı.