Makaleler

OzetHalk muhayyilesi her sevilen insan gibi Hacı Bektaş hakkında da pek cok menakıpname uretmiştir. İslam oncesi Turk inanc sistemi ile orulu bu anlatılar yarı mukaddes bir konumda gunumuze kadar anlatılagelmiştir. Hacı Bektaş bu eserlerde gecmişten gunumuze biriktirilen Turk inanc yumağı icinde orulmuştur. Bu nedenle halk muhayyilesinin ortak urunu olan menakıpnamelerde İslam oncesi arınma rituelleri baskın olarak gorulmektedir. Oysa kendi kaleminden cıktığı tahmin edilen Makalat ve bu makaleye konu olan Makalat-ı Gaybiyye ve Kelimat-ı Ayniyye adlı eserinde Hacı Bektaş, İslami arınma felsefesini dile getirmiştir. Eserde, yaratıcı ile yaratılan arasındaki fark betimlenmiş; nefis, ateş ve şeytan ile ozdeşleştirilmiştir. Nasihatlerle “iyi kulları gayrete getirmek ve gunahkarlara doğru yolu gostermek icin ilahi alemden ilham edilen” arınma yolları gosterilmiştir. Onun arınma yontemi bağnaz ve sofu bir karakterde değildir, Maturidi geleneğinin getirdiği akla dayanmaktadır. Makalat’ta olduğu gibi akıl, edep ve takva ile desteklenmektedir. Bu makalede Makalat-ı Gaybiyye ve Kelimat-ı Ayniyye adlı eser, Hacı Bektaş Veli’nin arınma felsefesi bağlamında betimsel kultur analizi yontemiyle incelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Derviş, akıl, edep, takva, nefis.