ALEVİ/HALK MÜZİĞİNİN İHYASI SÜRECİNDE OTANTİSİTE İNŞASI VE BAĞLAMA İCRASINDA ÖZCÜ-YENİLİKÇİ EĞİLİMLER AUTHENTICITY CONSTRUCTION IN THE PROCESS OF ALEVI/FOLK MUSIC REVIVAL AND ESSENTIALIST-INNOVATIVE TENDENCIES IN BAĞLAMA PERFORMANCE PRACTICE

Bağlama icrası 1980’li yıllardan itibaren önemli bir değişim sürecine girmiştir. Aynı yıllarda Alevi kültürel kimliğinin ve onun önemli bir bileşeni olan Alevi müziğinin yaşadığı farklılaşma ise bu değişim sürecinin en önemli dinamiklerinden birisi olmuştur. Birçok çalışmada Alevi müzik ihyası (uyanışı) olarak anılan çok katmanlı bu süreçte bağlama icrasında ortaya çıkan eğilimlerin şekillenmesinde çekirdek bir müzisyen grubunun oldukça önemli etkileri olmuştur. Diğer yandan 1990’lı yıllarda temelini Alevi müzik ihyasının oluşturduğu bir Halk müziği ihyası süreci gelişmiştir. Dolayısıyla girift bir süreç olarak Alevi/Halk müziğinin ihyası süreci, bağlama icrasında modern/kentli bir temsil anlayışının ve yeni estetik tercihlerin gelişmesine yol açmıştır. Bu yeni tercihler ise yeni bir otantisite inşasının sınırlarını şekillendirmiştir. Bu çalışmada bağlama icrası bakımından 1980’lerde oluşmaya başlayan, günümüze kadar genişleyerek varlığını sürdüren, diğer otantisitelerden (mahalli, resmi, piyasa) farklılaşan ve bu makalede ihya otantisitesi olarak kavramsallaştırılan söylem ve eylem alanına odaklanılmıştır. Sonuç olarak Alevi/Halk müziğinin ihyası sürecinin bağlama icrası açısından bir değişim sürecine ve bir otantisite inşasına işaret etmekte olduğu ve bu otantisite inşasının müzisyenlerin özcü-yenilikçi eğimleri ekseninde şekillendiği anlaşılmıştır. Söz konusu değişim sürecinin üç ana eksende ilerlediği ortaya konmuştur: 1- Kısa saplı bağlama ve bağlama düzeninin ihyası, 2- Şelpenin ihyası, 3- Eski çalgıların ihyası: dede sazı, kopuz, iki telli. Ayrıca ihya ikliminde yeni otantisitelere doğru yönelimlerin gerçekleşmeye başladığına işaret edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Etnomüzikoloji, Bağlama, İcra, Değişim, Alevi Müziği, İhya, Otantisite.