YARSAN EDEBİYATINDA KADIN ŞAİRLERİN YERİ THE PLACE OF WOMAN POETS IN YARSAN LITERATURE

Yarsanların köklü ve geniş edebiyatı Kürt edebiyatının öncüsü olarak varsayılabilir. Sözlü olarak başlayan bu edebiyat yüzyıllarca nesilden nesile aktarılmıştır. Kültür ve inançlarını sosyal, siyasi, etnik ve dini nedenlerden dolayı gizli bir şekilde yaşamaya mecbur kaldıkları için kendi toplumları dışında pek tanınmamışlardır. Yarsanlarda kelam olarak adlandırılan şiirler 15. yüzyılda yazıya geçirilmiştir ve ağırlıklı olarak sosyal hayat, inanç, ayin gibi temalar işlenmiştir. Yarsan edebiyatında birçok kelam sahibi şair olmakla birlikte bu şairler arasında kadınların da önemli bir yeri vardır ve kelamları da kutsal olarak görülmektedir. Dûnadûn bu inancın temelini oluşturmaktadır bu nedenle bir kişinin önceki dönemindeki cinsiyeti bilinmediğinden dolayı kadın-erkek eşitliği vardır. Bu kadınlar yalnızca kelam söylemezler, Cem’de oturma yerleri vardır ve yemek payları da vardır. Dahası Yarsanlarca kutsal olarak kabul edilen tenbûr kadınlar tarafından da çalınır ve bu kültürde önemli bir yeri vardır. Yarsan geleneğinin bir diğer önemli konusu ise tanrıların sembolik anneleri, başka bir deyişle Meryem gibi çocuklarını bakire bir şekilde doğuran kadınlardır. Bu kadınların hamilelikte yaşadıkları sorunlar kelamlarda dile getirilmiş olup kendilerine yardım eden meleklerle yaptıkları diyaloglar da bu edebiyatın önemli bir parçasını oluşturmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Yarsan, Yarsan Edebiyatı, Yarsan Kadınları, Kelam, Reenkarnasyon.