ARA NESİL DÖNEMİNDEN BİR KERBELÂ MERSİYESİ NEVHA-İ DİL A KARBALA ELEGY FROM THE ARA NESIL PERIOD NEVHA-İ DİL

Tekke şairi olan ve Ara Nesil şairleriyle aynı yıllarda eserler veren Ahmed Servet (1845-1895)’in Nevha-i Dil’i kaynaklarda basılmamış bir eser olarak gösterilmektedir. Ancak araştırmalar sonucunda eserin 1311/1893 yılında Kitabçı Kasbar tarafından yayımlandığı tespit edilmiştir. Bu doğrultuda metin, latinize edilmiştir. Bununla birlikte metni çözümlemek ve Kerbelâ Mersiyeleri içerisindeki yeri belirlenmelidir. Bu bağlamda bir tür olarak mersiye incelenerek yapısalcı bir düzlemde tanımlanmıştır. Kerbelâ Mersiyesi’nin tür kavramı ışığında değerlendirilmesi Nevha-i Dil’in anlamlandırılması ve açıklanması konusunda önemlidir, çünkü tür olarak mersiye pek çok biçimi ve biçemi bünyesinde barındırabilir. Biçim ve biçem kavramlarını metin bağlamında değerlendirmek için biçembilimin kavramlarından yararlanılabilir, çünkü biçembilim, metin düzleminde anlatımın biçiminin anlaşılmasında ve anlamlandırılmasında önemli rol oynar. Biçembilimin özellikle önceleme, koşutluk ve yineleme gibi kavramları biçem-anlam ilişkisi bağlamında içeriğin biçiminin anlaşılmasına olanak sağladığı gibi içeriğin işleyişinin ortaya konulmasına yardımcı olur. İçeriğin işleyişinde ise göstergebilimin kavramlarından hareketle metnin içeriği çözümlenmelidir. Göstergebilimsel dörtgen ve anlatı izlencesinden yararlanarak Nevha-i Dil’in göndergeleri ve içeriğin biçimi incelenebilir. Son olarak figüratif dil kullanımları bağlamında betisel ifadeleri ortaya koymak ve Kerbelâ Mersiyesi’nin derin yapısını anlamlandırmak gerekir. Bütün bunlardan hareketle bu çalışmada biçem-anlam bağıntısından hareketle biçembilimin kavramlarından yararlanılarak metnin biçemi ve biçem dâhilinde tür ve türsel ilişki ortaya konulmuştur. İçeriğin işleyişinde ise içeriğin biçimi göstergebilimin kavramlarından yararlanılarak belirlenmiş ve figüratif dil kullanımları incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Biçembilim, Göstergebilim, Kerbelâ Mersiyesi, Ahmed Servet, Nevha-i Dil.