AHMED YESEVÎ HAKKINDA BİBLİYOGRAFİK ARAŞTIRMA BIBLIOGRAPHIC RESEARCH ABOUT AḤMAD AL-YASAWĪ

Hoca Ahmed Yesevî’nin (ö.562/1166) mirasına ilişkin bilimsel çalışmalar 20. yüzyılda Fuad Köprülü’nün (1890-1966) araştırmalarıyla başlamıştır. Yesevî ve Yesevîlik üzerine yapılan birçok önemli çalışmaya rağmen Ahmed Yesevî’nin kişiliğine ilişkin bazı önemli konuların ihmal edildiği dikkat çekmektedir. Ahmed Yesevî’nin doğum tarihi hakkında net bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak Yesevî’nin ölüm tarihi ve ne kadar yaşadığı hakkında Neseb-name yazılarında kesin bilgiler mevcuttur. Bu bilgilerden hareketle Hoca Ahmed’in doğum yılını tespit etmek mümkündür. Ayrıca Yûsuf el-Hemedânî’nin (ö. 535/1140) Yesevî’nin hocası olup olmadığı fikri de bazı ortaçağ kaynaklara başvurulursa bu konu da tartışmaya açıktır. Bu sebeple Ahmed Yesevî’nin doğum yılı ve ilmî kişiliği hakkında inceleme yapmayı uygun bulduk. Makalede Ahmed Yesevî’nin doğum ve ölüm yılları başta soy ağaçları olmak üzere birincil kaynaklardan tespit edilmeye çalışılmıştır. Daha sonra Yusuf el-Hemedanî’nin Ahmed Yesevî’nin hocası olup olmadığı konusu da adı geçen şahsiyetlerin kendi eserlerindeki görüşleri karşılaştırılarak incelenmiştir. İnsan faktörü sürekli göz önünde bulundurularak, Hemedanî’nin Ahmed Yesevî’ye hocalığı hangi şartlarda irtibatlandırıldığı tarafsızlık anlayışı içerisinde tasvirî bir metod ile incelenmiştir. Ayrıca, çalışma esnasında şahıslar üzerinde derinleşme ve karşılaştırmalı analiz yöntemleri kullanılmıştır. Ahmed Yesevi'nin bibliyografyası ve hocaları hakkında bazı tespit ve değerlendirmelerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Ahmed Yesevî, Neseb-name, Yesevîyye, Nakşibendiyye, Yûsuf Hemedanî.