MÜELLİFİ MEÇHUL İKİ FÜTÜVVET-NÂME TWO FUTUWWAT-NĀME WITH UNKNOWN AUTHOR

Fütüvvet-nâmeler, dinî ve dünyevi yönü olan insanın her iki hayatını da şekillendirmeyi gaye edinen; ferdî veiçtimai düzenini tesis eden, toplumsal nizamı ve örgütlenmeyi teçhiz eden, kültürel birlikteliği besleyen, iktisadigelişmeyi destekleyen, hukuki meselelere eğilen, ideal insanı tarif eden ve ideal topluma rehber olan metinlerdir.Fiziksel, zihinsel ve duyusal bakımdan insana dair bir form ortaya koyan fütüvvet-nâmeler, esaslar noktasındaayetlere, hadislere ve tasavvufa bağlı kalarak hem ahlaki hem de edebî bir türü ifade etmektedir. XIII. yüzyıldanbu yana manzum ve mensur olarak pek çok Türkçe fütüvvet-nâme kaleme alınmış, en önemli ve hacimli olanlarıüzerinde birçok bilimsel çalışma yapılmıştır. Fakat kütüphanelerde hâlâ bilim dünyasına tanıtılmamış fütüvvetnâmelerbulunmaktadır. Bu durum, fütüvvet-nâmelerin anonimleşecek kadar yaygınlaştığını, bu türe halkınrağbetinin ve ehlinin talebinin çok olduğunu göstermektedir. Ve elbette bu durum, aynı zamanda, fütüvvetnâmelerhakkında son sözü söylemeyi de geciktirmektedir. Bu çalışmada; Ankara Milli Kütüphane YazmalarKoleksiyonu’nda yer alan 06 Mil Yz A 2031/1 numarada kayıtlı el yazması bir mecmua içinde, 1b-10b yapraklarıarasında peş peşe bulunan, müellifi bilinmeyen iki fütüvvet-nâme üzerinde durulmuştur. Birinci fütüvvetnâmedeana konu ve olay, nakîbin bir kûçeği erenler huzuruna çıkarması ve erenlerden icazet dilemesi etrafındaşekillenmiştir. Ayrıca üstad ile şakird arasındaki ilişki üzerinde de önemle durulmuştur. Eserde “selam vermek,nefes vermek, dükkân süpürmek, sofra çekmek, hak talep etmek, yol atası, yol kardeşi” gibi konuları kapsayanfütüvvet adabı ve erkânı işlenmiş; fütüvvetle ilgili soru ve cevaplara yer verilmiş; ayetlerle konular desteklenmiş;nasihatler, dualar edilmiş; tercümanlar eklenmiştir. İkinci fütüvvet-nâmede ise dört sayfa kopmuş olup, eseringenelinde Hz. Ali’nin belini bağladığı kişiler ve Hz. Selman’ın belini bağladığı silsile ile kişilerin temsil ettiklerimeslekler sırasıyla anlatılmıştır. İlim âlemine tanıttığımız bu iki eserin fütüvvet-nâme literatüründeki önemive yeri, ilk eserin fütüvvet erkânı özelinde hazırlanmış mensur-manzum bir metin olması; ikincisinin de belbağlama ve silsile konusunda bilgiler içermesiyle ilgilidir.Anahtar Kelimeler: Fütüvvet-Nâme, Erkân, Adab, Bel Bağlama, Silsile.