YAŞAYAN BEKTAŞİLİK BAĞLAMINDA AKSARAYLI ÂŞIK MEHMET ÇİL’DE HACI BEKTAŞ ALGISI THE PERCEPTION OF HACI BEKTAS IN THE POEMS OF ÂŞIK MEHMET ÇİL OF AKSARAY IN THE CONTEXT OF LIVING BEKTASHISM

Main Article Content

SELÇUK PEKER
Doç. Dr., Necmettin Erbakan Üniversitesi, Ereğli Eğitim Fakültesi, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü, Ereğli/Konya, Türkiye.

ERGİN JABLE
Prof. Dr., Priştine Üniversitesi, Filoloji Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Priştine, Kosova.
Atıf: Peker , SELÇUK - Jable, ERGİN. "YAŞAYAN BEKTAŞİLİK BAĞLAMINDA AKSARAYLI ÂŞIK MEHMET ÇİL’DE HACI BEKTAŞ ALGISI". TÜRK KÜLTÜRÜ VE HACI BEKTAŞ VELİ ARAŞTIRMA DERGİSİ / (): 71-89. .

Zotero Mendeley EN EndNote

Özet

Türk tasavvufunun önderlerinden Hacı Bektaş Veli’nin yolundan gidenlerce kurulmuş olan Bektaşiliktarikatına dair çeşitli inanmalar ve uygulamalar Anadolu’daki bazı Türkmen yerleşimlerinde hâlen canlıbir şekilde yaşamaktadır. Bektaşiliğin bir yaşam şekli olarak varlığını sürdürdüğü Aksaray’ın Gaziemirköyü de bunlardan birisidir. Gaziemir köyünün bir yandan Nevşehir’in Hacıbektaş ilçesine diğer yandanda Aksaray’ın Ortaköy ilçesi coğrafyası içerisindeki Yunus Emre Türbesi’ne ve Taptuk (Emre) köyü vetürbesine yakın olması, köydeki üç büyük mutasavvıfla ilgili inanma ve uygulamaların canlılığının birsebebidir. Gaziemir köyünün Hacı Bektaş Veli Yerleşkesi’ne uzaklığı 100, Yunus Emre Türbesi’ne uzaklığı87, Taptuk Emre Türbesi’ne uzaklığı 50 kilometredir. Gaziemir köyü sakinleri gündelik hayatları içerisindeçocuk sahibi olma, adak adama gibi çeşitli sebeplerle Hacı Bektaş Veli Türbesi’ni ziyaret etmekte, yıldabir kez düzenlenen Hacı Bektaş Veli’yi Anma Şenlikleri’ne de düzenli katılım sağlamaktadır. Gaziemirköyünde Alevi-Bektaşî kültürü içerisine doğmuş olan Âşık Mehmet Çil, dinî bir unvan olan babalıkgörevini düzenli olarak yapmış, yılda bir kez köye gelen dedenin temsilciliğini yürütmüştür. Askerlik veticaret amaçlı bazı ayrılıklar dışında hayatının büyük bölümünü köyünde geçiren, hayvancılık ve çiftçilikleuğraşan Mehmet Çil, hem içine doğduğu kültür hem de bu kültür içerisinde üstlendiği görev itibarıylayaşayan Bektaşiliğin güçlü temsilcilerindendir. Bu çalışma; Gaziemir köyü örneğinde yaşayan Bektaşiliğedair tespitler yapmayı, yaşayan Bektaşiliğin sürekliliğinde Hacı Bektaş Veli Yerleşkesi’nin somut varlığınınetkisini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada doğal gözlem yöntemine dayalı saha araştırması yapılmış,Mehmet Çil’in konu ile ilgili şiirleri üzerinde metin merkezli incelemeler gerçekleştirilmiştir. Çalışmanınsonucunda, Hacı Bektaş Veli Yerleşkesi’nin somut varlığının inanışın sürekliliğine ve köydeki kültürelcanlılığa önemli katkılar sağladığı görülmüştür.Anahtar Kelimeler: Alevilik-Bektaşilik, Hacı Bektaş Veli, Aksaray, Âşıklık Geleneği, Mehmet Çil.

Article Details