BUDİN GÖZCÜSÜ GÜL BABA’YA DAİR İSMÂİL SÂDIK KEMÂL PAŞA’NIN BİR MEDHİYESİ AN ODE OF İSMAİL SADIK KEMAL PASHA ABOUT THE WATCHER OF BUDİN GÜL BABA

Osmanlı Devleti, fetihlerle elde ettiği topraklara sadece siyasî otorite olarak girmemiş, aynı zamanda sahipolduğu sosyal, kültürel ve manevî unsurlar ile halkın gönlünü fethetmiştir. Bu topraklar, ecdada ait tarihîeserlerin yanında manevî yönü olan pek çok şahsiyete ev sahipliği yapmıştır. Budin’de metfun Gül Baba da bukapsamda zikredebilecek bir zattır. Anadolu’da ve Balkanlar’da Gül Baba ismiyle bilinen çok sayıda veli ilekarşılaşılmaktadır. Çalışmaya konu olan zat, 16. yüzyılda yaşamış Bektaşî dervişlerinden biridir ve sürekli gültakmasından dolayı bu şekilde anıldığı ifade edilmektedir. Kanuni Sultan Süleyman döneminde pek çok savaşakatılan Gül Baba, Budin seferinde şehit olmuş ve oraya defnedilmiştir. Türbesinin bulunduğu yer, Gültepe yada Gül Baba Bayırı olarak adlandırılmaktadır. Aynı zamanda Budin’in manevî sahibi ve şehrin sembolü hâlinegelmiş bir şahsiyettir. Hayatı ve tarihî şahsiyeti ile ilgili farklı bilgiler bulunan Gül Baba hakkında, son dönemOsmanlı ulema ve şuarasından İsmâil Sâdık Kemâl Paşa’nın Âsâr-ı Kemâl adlı külliyatında yer alan üçüncüeserde 57 beyitlik bir kaside bulunmaktadır. Edirne doğumlu olan müellif, Gül Baba hakkında yazdığı bukasidede hem ona dair birtakım bilgiler vermiş hem de gördüğü rüyayı anlatmıştır. Rüya, devlet kademelerindefarklı hizmetlerde bulunmuş ve Balkanlar’da da görev yapmış babası Vecihi Paşa ile ilgilidir. Manzumederüyanın Gül Baba’nın feyzi ve himmeti ile ne şekilde zuhur ettiği anlatılmıştır. Şair, babası Vecihi Paşa’nın görevyerinin değişmesi ile ilgili süreci anlatırken aynı zamanda dönemin birtakım tarihî ve sosyal olayları hakkında dabilgi vermiştir. H. 1264/ M. 1848 tarihlerinde Ankara’ya vali olarak atandığı sırada görev yerine giderken VecihiPaşa’nın Ankara, Yozgat, Kayseri bölgesindeki aşiretlerin baskıları sonucu halkın yaşadığı toplumsal sıkıntılar vebu sorunların ne şekilde çözüldüğü kasideye yansımıştır. Çalışmada öncelikle Gül Baba hakkında bilgi verilmiş,daha sonra İsmâil Sâdık Kemâl Paşa kısaca tanıtılmıştır. Akabinde şairin Gül Baba ile ilgili manzumesindenhareketle şairin rüyası, dönemin sosyal olayları ve sıkıntılar üzerinde durulmuştur.Anahtar Kelimeler: Gül Baba, Budin, İsmâil Sâdık Kemâl Paşa, Âsâr-ı Kemâl, Vecihi Paşa, Mustafa Reşid Paşa.