Adana Arap Alevilerinde Cenaze Ritüellerindeki Dönüşüm: Daha Az Masraf, Daha Az Külfet

Bu çalışma Adana bölgesinde yaşayan Arap Alevilerinin cenaze ritüellerindeki değişimi betimleyipanaliz etmek amacı ile kaleme alınmıştır. Çalışma, ölümle ortaya çıkan tören, ritüel, ayin ve benzeriolguları yapısal-işlevselci yaklaşımla değerlendirmektedir. Yani ölüm olayı ile gerçekleşen toplumsalorganizasyonların yapının devamı için sahip oldukları işlevler üzerinden bir tartışma yürütülmüştür.Nitel araştırma yöntemine uygun olarak desenlenmiş çalışmada tematik analiz yöntemi kullanılmıştır.Alan araştırmaları üç farklı zamanda Adana’nın merkez Yüreğir ilçesinin Yamaçlı (10 katılımcı) veHaydaroğlu (5 katılımcı) mahallelerinde yapılmıştır. Veriler araştırmacının grup üyesi olması sebebiile daha önce katıldığı cenazelere dair kendi gözlemleri, yarı-yapılandırılmış soru formu aracılığıile yüz yüze gerçekleştirilen derinlemesine görüşmeler ve odak grup görüşmeleri ile toplanmıştır.Görüşmeler sonucu elde edilen veriler ve literatür taramasıyla ortaya çıkan fişlemelerin oluşturduğudosyalar tematik analize tabi tutulmadan önce nitel veri analiz programı olan MAXQDA’yaaktarılmıştır. Metinler 44 kod altında kümelendirilmiş ve şu temalar altında bir araya getirilmişlerdir:“kefen”, “ölüm anı”, “ölümün duyurulması”, “ölünün yıkanması”, “hımlen (ölüm yemeği)”, “ağıtlarve şarkılar”, “7’si”, “yas süreci”, “halk inançları” ve “diğer değişimler”. Alan araştırması sonucundabulguların işaret ettiği şey, cenaze ritüellerinin toplumun bütünlüğünü sürdürmede yaptığı katkının,yani işlevinin, Arap Aleviler özelinde azalmış olduğudur. Bahsi geçen temel başlıklar etrafındaortaya çıkan tören, ritüel, ayin ve davranış kalıplarında topluluğun geçmişte yaptığı uygulamalarınya tamamen ortadan kalktığı ya da daha az zahmetli/yorucu hâle geldiği not edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Arap Alevileri, Cenaze ritüelleri, Ölü gömme adetleri, Adana.