Babaeski’de Sarı Saltık (Saltuk) Baba Türbe Ve Tekkesi

Balkanlarda Alevi ve Bektaşi inanç ve kültürünün temsil edilmesinde en önemli isimlerden biri Sarı Saltık (Saltuk) Baba’dır. İbn Serrac tarafından silsile olarak Rıfai tarikatına da bağlanan Sarı Saltık (Saltuk) Baba, XIII. yüzyılda Dobruca’ya ulaşarak İslamiyet’i Balkanlar ve çevre coğrafyalarda yaymaya çalışmış, bu mücadelesi efsanelerle karışarak günümüze kadar gelmiştir. Sarı Saltık (Saltuk) Baba adına kurulan türbe ve tekkelerden biri Babaeski’dedir. Bu tekkenin doğrudan Sarı Saltık (Saltuk) Baba tarafından kurulduğunu söyleyen rivayetler var ise de, asıl kuruluş bölgenin Osmanlı Devleti tarafından fethinden sonra gerçekleşmiştir. 1480 yılından itibaren arşiv kaynakları ve ana kaynaklarda Babaeski’deki Sarı Saltık (Saltuk) Tekke ve Türbesi hakkında bilgiler bulunmaktadır. XVI. yüzyıl arşiv kayıtları tekke hakkında hükümet tarafından ciddi bir soruşturma yürütüldüğünü göstermektedir. Ayrıca aynı yüzyılın ortalarından itibaren Batılı seyyahların tekke ve türbeyle ilgili izlenimlerine rastlanmaktadır. Bu konuda en geniş bilgiler XVII. yüzyılın ortasında, Evliya Çelebi’ye aittir. Evliya Çelebi o dönemde tekkenin Bektaşi dervişlerinin idaresinde olduğuna şahitlik etmektedir. Bektaşilerin Babaeski’deki Sarı Saltık (Saltuk) Tekkesi’ni idareleri 1826 yılında Bektaşiliğin yasaklanmasına kadar sürmüştür. Bu tarihte Bektaşilik yasaklanmış, tüm Bektaşi tekkelerinin kapatılması ve mal varlıklarına el konulması söz konusu olmuştur. Bu felaketten Babaeski’deki Sarı Saltık (Saltuk) Tekkesi de etkilenmiş, sadece türbe mahalli bırakılarak tekke yıktırılmış, eşyaları ve sair emlaki satılmıştır. Uzun yıllar yıkık halde kalan tekkenin türbe mahalli sırasıyla Sezai ve Nakşi şeyhlerin idaresine verilmiştir. XIX. yüzyılın ortalarında Rifai şeyhi Kalbi Baba’nın girişimleriyle ahşap olarak yeniden inşa edilen tekke 1880’lerde yeniden Bektaşilere bırakılmıştır. Bu dönemde Kurban İsmail ve Hacı Rasih Hasan Dede gibi Bektaşi şeyhler tekkeyi idare etmiştir. Bu şekilde XX. yüzyıla ulaşan tekkenin Balkan savaşları sırasında şehrin Bulgarlar tarafından işgali sırasında yıkıldığı, türbe mahallinin ise 1925’te tüm tekke ve türbelerin kapatılmasının ardından kaderine terk edildiği, nihayet İstanbul-Edirne yolunun açılması sırasında tamamen yok olduğu bilinmektedir. Bu çalışmada arşiv belgeleri ve ana kaynaklar ışığında Babaeski’deki Sarı Saltık (Saltuk) Tekke ve Türbesi’nin tarihi ele alınacaktır.
Anahtar Kelimeler: Balkanlar, Edirne, Kırklareli, Babaeski, Bektaşilik, Sarı Saltık (Saltuk) Baba.