Hambat’taki Kültler Üzerine Bir Değerlendirme

Geçmişten günümüze değin insanların belli bir olay veya durumla karşı karşıya kaldıklarındatakındıkları tavırların temelinde çoğu zaman inançlarının, inandıklarının ve neye inanmayaeğilimli olduklarının büyük bir rol oynadığı görülmektedir. Doğal olarak böyle bir psikolojiiçerisinde olunması, bir süre sonra, kutsal yer ve kutsal kişilerle ilgili inançların da gelişimineuygun bir zemin hazırlamıştır. Zaman içerisinde anılan yer ve kişilerle ilgili söylencelerin birkeramet şeklinde dilden dile dolaşmasıyla bu yerler ve kişiler ziyaret edilmeye başlanmıştır.Bu yerler, bazen şifa temin edilmesinin bazen de kontrol altında tutulması gerektiğineinanılan kötücül güçlerin (ifritlerin) defedilmesi için ziyaret edilmeleri nedeniyle birsüre sonra, başlı başına inançlar ve pratikler bütününü işaret eden bir kült merkezi halinegetirilmişlerdir. Bu çalışmada da Hambat’taki, kutsal kişi, yer, orman ve kadın kült’leriinceleme konusu yapılmıştır. Bu incelemede aynı zamanda kült haline gelmiş olan yerlerdebirbirinden farklı inanç ve düşünce sistemlerinin kültürleşme süreci içerisinde birbirleriylekarışımı ve sonrasında da karışımın birleşerek bütünleşmesi demek olan senkretizm, sosyaltarih sürecindeki yolculuğu ile birlikte ele alınmıştır. Böylelikle anılan yerlerde birbirindenfarklı toplumsal ilişki ve etkileşimlere neden olan tarihi arka plan inşa edilmiştir. Sırasıyla şuolgular incelenmiştir: (a) İnançlar ve pratiklerin bütünü olan kült merkezlerindeki kurallarve yapılar; (b) Toplumsal sistem yapıları ve bu yapıları üreten yapılaşmalar; (c) Kült’üyapılandıran ritüeller; (d) İnsanların kendilerini adadıkları ayinler; (e) Kolektif törenler.Yapılan çalışma bir bütün olarak hem teorik hem de uygulamalı olarak sürdürülmüştür.Çalışmanın uygulamalı kısmı Denizli İline bağlı ve Hambat Ova’sı olarak nitelenen özelliklede Çardak ve Bozkurt ilçeleri sınırları arasında kalan yerlerde gerçekleştirilmiştir. Araştırmasüreci içerisinde toplam 30 görüşme yapılmış ve bunlar da kendi içerisinde tasnif edilmiştir.Elde edilen bulgular, teorik bilgilerle de desteklenerek yorumlanmaya çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Kült, Kutsal Kişi, Kolektif Törenler, Mitoloji, Senkretizm.