Ahi Evran’ın Menkabevi Hayatına Dair Bilinmeyen Bir Eser: “Menâkıb-ı Ahî Cihân-ı Nasreddîn Ahi Evran”

Menkabeler, bir toplumun kültür ve inanç tarihinin tespiti hususunda son derece önemlikaynaklardır. Bir şahsa ait pek çok menkabenin bir arada anlatıldığı eserlere “menâkıb” veya“menâkıbnâme” diyoruz. Konu edilen zatın bütünüyle kerametlerinden bahseden menâkıblarolduğu gibi o şahsın bir nevi kişisel tarihi denilebilecek kadar gerçek hayat izlerinin yoğun olduğumenâkıblar da vardır. Fütüvvet kurumunun Anadolu’daki kurucusu olarak bilinen AhiEvran-ı Velî’nin menkabevi hayatında dair, başta Hacı Bektaş Velî Vilayetnâmesi olmak üzeretürlü kaynaklarda bilgiler mevcuttur. Bugüne kadar doğrudan Ahi Evran’ın menâkıbındanbahseden, her ikisi de mesnevi tarzında yazılmış iki eser biliniyordu. Bu yazıda, bu iki eserdeyer alanlardan çok farklı menkabeleri barındıran ve Ahi Evran’la ilgili literatürde kullanılmadığınıve bilinmediğini tespit ettiğimiz bir eser tanıtılacaktır. Tam adı Menâkıb-ı Ahî Cihân-ıNasreddîn Ahi Evran olan bu eser ise mensur olup yazarı meçhul, 8 varaklık (16 sayfa) küçükbir risaledir. Buna rağmen Ahi Evran’ın hem menkabevi hem de gerçek hayatına dair başkakaynaklarda yer almayan bilgileri içeren eser, Yapı Kredi Bankası Kütüphanesi’nde bulunanBurgazî Fütüvvetnamesi’nin sonunda yer almaktadır.Yazıda menkıbe kavramına kısaca değinildikten sonra, Ahi Evran’ın menkabevi hayatına daireserler ve yapılan çalışmalardan söz edilecektir. Daha sonra eser tanıtılacak ve tam metni yayımlanacaktır.Anahtar Kelimeler: Ahi Evran, Ahilik, Fütüvvet, Menkıbe, Menâkıb