Geçmişten Günümüze Alevi Ocaklarında Değişime Dair Sosyo-Antropolojik Gözlemler

ÖzetBu makalede Aleviliğin temel kurumlarından olan ve ocaklar şeklinde işleyen DedelikKurumu’nun kentleşme ile birlikte yaşadığı sosyo-antropolojik dönüşüm incelenmeye çalışılacaktır.Aleviliğin geleneksel kurumlarından Dedelik Kurumu, zamanla geçmişteki etkisiniyitirmiş, toplumsal planda ortaya çıkan bu boşluk nedeniyle, bu kurumun önemli işlevleriyeni kurumlar tarafından yerine getirilir olmuştur. Gerek bizim alan araştırmalarımızda gereksebu konuda yapılan diğer çalışmalarda bu değişimin, hayatın her alanına yansıyan pekçok etkilerinin bulunduğu görülmektedir. Bugün Türkiye ve Avrupa’nın kentlerinde Alevilik,büyük ölçüde dernek ve vakıflarca yönetilen Cemevi, Alevi Kültür Merkezi gibi adlar altındavarlığını sürdürmektedir. Bugün artık açıktır ki ocaklar da dahil eski dönemdeki otoritesahibi kurumlar el değiştirmiştir. Kentleşmenin ortaya çıkardığı sosyo-ekonomik dönüşüm,Alevilik üzerinde de önemli etkilerde bulunmuştur. Bunu anlamak için Dedelik Kurumunungeçmişteki konumu ile bugünkü konumunun detaylı bir şekilde karşılaştırılması zorunludur.Yeni toplumsal ortamda yeni dede tipolojileri ortaya çıktığı gibi, gerek nitelikler gerekse işlevlerbüyük ölçüde farklılaşmıştır. Dedelik Kurumunun geleneksel işlevlerinin ve niteliklerininbir bölümü yeni koşullar ve toplumun yeni gereksinimleri doğrultusunda ya zamanlayok olmuş ya da dönüşerek yaşamayı sürdürmüştür. Bugün bu değişim süreci hâlâ devametmektedir.Anahtar Kelimeler: Alevilik, ocaklar, dedelik, değişim