Arap Aleviliğinde Kadının Yeri: Hatay Örneği

Din, bir kurum olarak her zaman insanlığı çok yönlü etkilemiştir. Uygarlık tarihi boyunca din kurumunun kadın üzerinde önemli bir etkisi olmuştur. Dinlerin kadın algıları her zaman aynı olmamakla beraber, zaman içinde benzer nitelikler de sergilemişlerdir. Çalışmada Hatay Arap Alevilerinde kadınların dinsel düşünüşteki ve dinsel ritüellerdeki yerleri üzerinde durulmakta olup, kadınların kendilerini bu konumlayış biçimleri üzerinden nasılgördükleri çözümlenmiştir. Nitel karaktere sahip bu çalışmada, derinlemesine görüşme tekniği kullanılmıştır. Değişik yaş, meslek ve gelir grubundan kadınlarla derinlemesine görüşme yapılarak veriler elde edilip yorumlanmıştır. Arap Aleviliğinin Anadolu’da yaygınolarak yaşandığı Hatay’da, Arap Alevisi kadınların dinsel kültür ve yaşayış bakımından, özellikle Türk kültürü ve Anadolu Aleviliğindeki kadının konumundan çok farklı bir noktada oldukları bulgulanmıştır. Bununla birlikte söz konusu kadınların, kendi konumlarını sorgulamaya ve eleştirmeye de çalışarak, Arap Aleviliğinde kendileri için bir yer edinmeyeçalıştıkları görülmektedir. Arap Alevisi olarak da adlandırılan Nusayrilerde kadınların, diğer dinsel düşünüşler karşısında, göreli olarak daha “özerk” oldukları söylenebilir. Bu özerkliklerinin iki nedeni göze çarpmaktadır. Birincisi, dinsel ritüellerin ve dinsel düşünüşün kadını konumlayış biçimidir. İkincisi ise, kadınların bu konumlayış biçimini eleştiri konusuyapmadan kabullenmeleri ve bu yolla sosyal yaşamda öne çıkmayı yeğlemeleridir.