Seyyid Ali Sultan Velâyetnamesi Ndeki Olağanüstülüklerle İlgili Bazı Motifler Üzerine Bir Değerlendirme

TarihÎ kaynaklarda Kızıldeli olarak da bilinen Seyyid Ali Sultan, Rumeli’nin fethine önemli katkılar yapmış ve aynı zamanda Dimetoka’ya yerleşerek burada bir dergâh tesis etmiş bir velidir. Ancak onun hakkında bilgi veren kaynak sayısı oldukça azdır. Bu nedenle Kızıldeli’nin menkıbelerini içeren ve günümüze yazılı hâlde ulaşabilen Velâyetnamesi oldukça kıymetli bir eserdir. İçerik olarak kültürümüzdeki diğer velayetnamelere benzemekle birlikte, Seyyid Ali Sultan Velâyetnamesi, Rumeli’nin fethine katılmış bir velinin menkıbelerini içermesi açısından da dikkat çekicidir. Bu çalışmada, Kızıldeli’ye ait velayetnamedeki olağanüstülüklerle ilgili bazı motifler, Tarihî-Coğrafi Fin Yöntemi ve İşlevsel Hâlkbilimi Kuramı kullanılarak tahlil edilmiştir. Kızıldeli Velâyetnamesi’ndeki olağanüstülük motiflerinin anlamı ve işlevi üzerinde yoğunlaşan bu yazıda motiflerin diğer hâlk anlatılarındaki şekilleri de değerlendirilmiştir. Yapılan tespit ve değerlendirmelerin sonucunda velayetnamedeki olağanüstülük motiflerinin öncelikle Seyyid Ali Sultan’a, daha sonra devrin hükümdarına ve fetih hareketlerine kutsallık ve meşruiyet kazandırdığı görülmüştür. Ayrıca Kızıldeli Velâyetnamesi’ndeki pek çok motifin, diğer velayetnamelerde de yer aldığı ve bu yüzden bu eserin Türk kültüründeki velayetname geleneğinden bağımsız olmadığı sonucuna varılmıştır.  Anahtar Kelimeler: Seyyid Ali Sultan, Velayetname, Alevilik-Bektaşilik, Motif, Olağanüstülük.