Osmanlı Arşiv Belgelerine Göre Kızıldeli (Seyyid Ali Sultan) Zaviyesi (1401-1826)

Bu araştırmada, gunumuzde Yunanistan sınırları icerisindeki Dimetoka’da bulunan Kızıldeli (Seyyid Ali) Sultan Zaviyesi ele alınmıştır. Kaynağını Osmanlı arşiv belgelerinin oluşturduğu araştırmada, bir Bektaşi zaviyesi olan Kızıldeli Zaviyesi’nin 1401-1826 tarihleri arasındaki durumu incelenmiştir. Zaviyenin kuruluşu, zaviye vakfı, vakıf kurucusunun evlatları, zaviyenin bağlı bulunduğu tarikat, Kızıldeli lakabı ve derbendi, arşiv vesikaları ve diğer kaynaklara gore işlenmiştir. Sonucta Kızıldeli Zaviyesi’nin Sultan I. Bayezid tarafından verilen bir mulknameyle (1401-1402) Osmanlı hukuk sistemine alındığı, Musa Celebi tarafından verilen bitiylede (1412) imtiyaz ve mu’afiyetlerinin belirlendiği, Seyyid Ali Sultan’ın kendisine verilen topraklar uzerinde bir vakıf kurduğu ve bu vakfı da evladiyelik vakıf haline getirdiği gorulmuştur. Bu hukuki nizam 1826’ya kadar devam etmiştir. Bu tarihte Osmanlı ulkesindeki pek cok Bektaşi zaviyesi kapatılırken, Kızıldeli Zaviyesi’nin mallarının onemli bir kısmına el konmuş, ancak zaviye kapatılmamıştır. Zaviye vakfının yonetimi Evkaf-ı Humayun Nezareti’ne devredilmiştir. Anahtar Kelimeler: Seyyid Ali Sultan, Kızıldeli, Dimetoka, Bektaşilik, Zaviye, Vakıf