GALATALI SAFVET’İN MUHARREMİYELERİ VE 19. ASIRDA KERBELA MERSİYESİ YAZAN ŞAİRLER İÇERİSİNDEKİ YERİ

Kerbela hadisesi Müslüman toplumların belleğinde derin izler bırakmıştır. Hz. Hüseyin’in ailesi ve yakınları ile birlikte 10 Muharrem 61/10 Ekim 680’de şehit edilişinin üzerinden kısa bir süre geçtikten sonra, Arap Edebiyatı içerisinde bu hüzünlü olayı dile getiren edebî eserler yazılmıştır. Türk Edebiyatı içerisinde de sıklıkla işlenilen bu konu, klasik edebiyatın son yüzyılı olarak görülen 19. asırda şairler tarafından daha yoğun bir şekilde ele alınmıştır. Bu asırda Kazım Paşa, Osman Şems Efendi, Senih-i Mevlevi gibi aynı muhitte yetişen şairler, Kerbela olayını ele alan müstakil eserlerini bastırmışlardır. Bu isimlerin yanı sıra bir mahfil sahibi olan Lebib de aynı türdeki eserlerini muharrem ayında yayımlamıştır. Galatalı Safvet (ö. 1282/1866) de bu isimler gibi 19. asrın mersiye-gû şairlerindendir. Makalede, Galatalı Safvet’in muharremiyeleri ve şairin, etkileşimde bulunduğu çevrelerdeki muharremiye yazma geleneği içerisinde nerede durduğunun ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, Safvet’in 06 Mil Yz A 3672/2’de bulunan Dîvânçe’sinde yer alan çeşitli nazım şekilleriyle yazılmış dokuz adet muharremiyesi incelenmiştir. Müellif hattı olması kuvvetle muhtemel yazmadaki söz konusu manzumeler, Safvet’in bugüne kadar yazılan biyografisinde üzerinde durulmayan mersiye-gû yönünü ortaya çıkarmaktadır. Ayrıca bu çalışma, şairin hâmîsi Lebîb ve dâhil olduğu diğer edebiyat mahfillerindeki şairlerle olan ilişkisinden yola çıkarak 19. asır İstanbul’unda özellikle belli edebî çevrelerde, muharrem ayına özel, tarihli muharremiyeler yazıldığını ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler: Kerbela Mersiyesi, Galatalı Safvet, Muharremiye, Lebîb, Mahfil.