İSMAİL DEDE EFENDİ VE HOCA ZEKAİ DEDE ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME AN EVALUATION ON İSMAİL DEDE EFENDİ AND HOCA ZEKĀİ DEDE

İsmail Dede ile Zekai Dede, birçok türde bestelemiş oldukları çok sayıda eserle klasik Türkmusikisi repertuvarının zenginleşmesine katkıda bulunmuş ve günümüze kadar gelen burepertuvarın alındığı ana kaynakların başında yer almış iki büyük musikişinasdır. Klasik Türkmusikisinde “Dede” ünvanına sahip birçok kişi bulunduğu halde “Dede Efendi” lakabıylaanılan yegane kişi XIX. yüzyılın ilk yarısına damgasını vuran İsmail Dede olmuş; Zekai Dedede “Hoca” ünvanı ile anılan pek az kişiden biri olarak bu yüzyılın ikinci yarısına mührünüvurmuştur. Her iki Dede’nin musiki sanatındaki başarısında, mevcut yeteneklerinin yanı sıraderinden bağlı oldukları Mevlevi tarikatının musiki anlayışı da önemli rol oynamıştır. İsmailDede ile Zekai Dede’nin mevcudiyetleri, hemen her açıdan çökmeye yüz tutmuş OsmanlıDevleti’nin, XIX. yüzyılda, musiki sahasında muhteşem bir zafere imza atmasına vesileolmuştur. Çalışmamız, gerek bestelemiş oldukları eserlerle gerek yetiştirdikleri talebelerle gerekseüslubuyla birlikte aktarmış oldukları klasik repertuvarla Türk musikisinin gelişip yaygınlaşmasınaçok büyük katkılarda bulunan İsmail Dede ile Zekai Dede’nin hayatlarına, tasavvufi yönlerine vemusikişinaslıklarına dair bilgiler ile bunlara dair değerlendirmeleri ihtiva etmektedir.