BABAGÂN BEKTAŞILIĞINE AIT BIR TIRAŞ ERKÂNNÂMESI ‘DER BEYÂN-I ERKÂN-I TIRÂŞ VE İNTISÂB-I TARÎK-I BEKTÂŞIYYE’ ARKĀN-NĀME OF BABAGÂN BEKTASHI ORDER DESCRIBING A SHAVING RITUAL: AN INITIATION RITUAL OF BEKTASHI TARIQA

Çalışmamızın konusunu teşkil eden Der Beyân-ı Erkân-ı Tırâş ve İntisâb-ı Tarîk-ı Bektâşiyyebaşlıklı erkânnâme Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Kültürü Açısından Hacı Bektaş-ı VeliAraştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi kütüphanesinde B-311-183 arşiv numarasıyla veArnavutluk Erkanname adıyla kayıtlıdır. Aynı el yazısı ile kaleme alınmış olan eserin müellifi yada müstensihinin kim olduğu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır. Ayrıca hangi tarihte yazıldığınadair bir kayıt da yoktur. Başı ve sonu eksik olan eser Osmanlı Türkçesi ile yazılmıştır. Metiniçerisinde Arapça ayet ve dualar ve kısa Farsça alıntılar yer almaktadır. Yazmanın 32b-35b varaklarıarasında yer alan Der Beyân-ı Erkân-ı Tırâş ve İntisâb-ı Tarîk-i Bektâşiyye adlı başlıkla başlayanbölümde Bektaşi tarikatına intisap eden kişilerin tıraş erkânı anlatılmaktadır. Bektaşi tarikatında tıraşerkânının uygulandığı çeşitli merasimler vardır. Bu merasimlerden bir tanesi de tarikata intisap edenkişilere uygulanan erkândır. Yazmada yer alan konu başlığından da anlaşılacağı üzere bu bölümdeBektaşi tarikatına intisap edenlerin tıraş erkânı anlatılmaktadır. Bu nedenle yazmanın bu bölümününtranskripsiyonu yapılarak, diğer tıraş erkânlarından ziyade tarikata intisap eden kişilere uygulanantıraş erkânı değerlendirilmiştir. Doğal olarak çalışmamız sadece çeviri yazı çalışması değildir,Bektaşi tarikatındaki traş erkânı ve metnin içerik analizi hakkında araştırmayı da içermektedir. DerBeyân-ı Erkân-ı Tırâş ve İntisâb-ı Tarîk-i Bektâşiyye, kısa ve öz bir anlatımla ikrar vererek Bektaşitarikatına girecek canın tıraş erkânını anlatmaktadır. Bektaşiliğe ait yazılı kaynakların gönümüzdiline çevrilmesi önem arz etmektedir. Özellikle tıraş erkânı içeren bütün erkânnâmelerin günümüzdiline çevrilmesi ortak ve farklı yönlerinin ortaya konulması açısından son derece önemlidir. Bu konuile ilgili çalışmaların artması ortak ve farklı yönlerin ortaya konulmasına büyük katkı sağlayacaktır.