Sovyetlerin Kutsal Yerlere Yönelik Politikası: Ahmet Yesevi Türbesi Örneği

Çalışmamızda Sovyet dönemindeki devletin kutsal yerlere yönelik tavrı ve eylemleri Hoca Ahmet Yesevi Türbesi örneğinde anlatılmaktadır. Ana ideolojilerinden biri ateizm olan Sovyetler, yeni bir Sovyet toplumunu inşa etmek istiyorlardı. Bu yolda onların önündeki en büyük engellerden biri Sovyet Orta Asya'sındaki yerel halkın dini ve gelenekleriydi. Türkistan coğrafyasında eskiden beri evliyaların türbelerini kutsal sayma ve ziyaret etme geleneği vardır. Türkistan bölgesindeki bu tür en büyük kutsal yerlerden biri de Hoca Ahmet Yesevi Türbesi idi. Yesevi Türbesi, Orta Asya ve Kazakistan halkları için çok kutsaldır ve Sovyetler Birliği'nin her yerinden Müslümanlar tarafından ziyaret edilmiştir. İşte bu dini gelenek ve bu kutsal mekan, dini yok etmek isteyen Bolşevikler için büyük bir engel olmuştur. Bu şekilde Sovyetler, yerel Müslümanların kutsal yerlerine ve kutsal yerleri ziyaret etme geleneğine karşı savaştılar. Kutsal mekanlara karşı fiili saldırı da, propaganda da yapıldı. Bolşevikler kutsal yerlerin hiç de kutsal olmadığını kanıtlamaya çalıştılar. Propaganda sadece Yesevi'nin Türbesi’ne karşı değil, onun kendi ismine de karşı yapılmıştır. Hatta Komünist Parti'nin kutsal mekanlara karşı aldığı kararla birlikte yerel Sovyet İslami Dini İdaresi'nin fetvası da yayınlanmıştır. Çalışmada bu mesele Kazakistan arşiv kaynaklarına dayanılarak anlatılmıştır.