Hacı Bektaş Veli Dergâhı’nın Millî Mücadele’ye Desteği

Main Article Content

Aslıhan KILINÇ
05446041298
Atıf: Kilinç, Aslıhan. "Hacı Bektaş Veli Dergâhı’nın Millî Mücadele’ye Desteği ". TÜRK KÜLTÜRÜ VE HACI BEKTAŞ VELİ ARAŞTIRMA DERGİSİ / (): 351-374. .

Zotero Mendeley EN EndNote

Özet

Osmanlı Devleti I. Dünya Harbi’nde yenilince Mondros Mütarekesi’ni imzalayarak ağır şartlar kabuletmek zorunda kalmıştır. İstanbul Hükümeti işgallere sessiz kalmayı tercih ederken 3. Ordu Müfettişiolarak Samsun’a gönderilen Mustafa Kemal Paşa, buradaki görevini bırakarak kurmayları ile SivasKongresi’ne giden süreci başlatmıştır. Kongrede alınan kararlar doğrultusunda Erzurum Kongresi’ndeoluşturulan Temsil Heyeti komutasında tüm direniş örgütleri tek çatı altında toplanmış ve MustafaKemal Paşa ile kurmaylarına toplumun her kesiminden büyük destek gelmiştir. Bu bağlamda MillîMücadele’ye dergâhların verdiği destek yadsınamaz. Bu zorlu süreçte Hacı Bektaş Veli Dergâhı veKırşehir halkı da üzerine düşen görevi yerine getirmiş ve Millî Mücadele tarafında yer almıştır. Bukonuda Hacı Bektaş Çelebisi Cemaleddin Efendi ve Hacı Bektaş Postnişini Salih Niyazi Dedebaba,“Alevi Bektaşi” topluluklarının desteğinin sağlanmasında önemli bir görev üstlenmiştir. Her ikisi deMustafa Kemal Paşa ve heyetini dergâhta saygı, sevgi ile karşılayarak her ne şartta olursa olsun MillîMücadele saflarında yer alacaklarını bildirmişlerdir. Zira Veliyeddin (Veled) Çelebi “Alevi Bektaşi”halk nüfusundan oluşan bir grupla “Mücahidîn-i Mevleviye Taburunu” kurarak Millî Mücadele’decephede yerini almıştır. Nitekim Mustafa Kemal Paşa’nın zafer kazanacağına Çelebi ailesinininancı tamdır ve 1919 yılı sonlarında Cemalettin Çelebi ve Mustafa Kemal Paşa arasında geçen birkonuşmada Cumhuriyet’in ilanı bile konuşulmuştur. Daha sonraki süreçte dergâh’ın verdiği destekneticesinde Mustafa Kemal Paşa, Çelebi Cemaleddin Efendi’yi birinci Meclise mebus seçmiştir.Ancak Çelebi Cemaleddin Efendi Mecliste sadece iki yıl görev aldıktan sonra Cumhuriyet’igöremeden 1922 yılında vefat etmiştir. Bu çalışmada arşiv kayıtları ile inceleme araştırma kaynaklarıdoğrultusunda Hacı Bektaş Veli Dergâhı’nın Millî Mücadele’ye verdiği destek, Kırşehir Alevi ileBektaşi halkının Millî Mücadele ile Mustafa Kemal Paşa cephesine yaklaşımı, Mustafa KemalPaşa’nın Hacı Bektaş Veli Dergâhı’nı ziyareti, Kırşehir’in Sivas Kongresi’ne delege göndermesi ve1919 seçimlerine giden süreç ele alınmıştır. Özellikle Hacı Bektaş Veli Dergâhı’nı’nın şekillendirdiğiaskeri tablo ve siyasetin Kırşehir’deki durumu arşiv kayıtlarına göre değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Mustafa Kemal Paşa, Hacı Bektaş Veli, Çelebi Cemaleddin, Veliyeeddin(Veled) Çelebi, Mücahidîn-i Mevleviye Taburu, Millî Mücadele

Article Details