Muhibbân Dergisinin II. Meşrutiyet Dönemi Sosyal Hadiselerine Yaklaşımı

İstibdat ve sansür uygulamasının kalktığı II. Meşrutiyet’in ilk dönemlerinde yaşanan basın hürriyeti birçok süreli yayının ortaya çıkmasına vesile olmuştur. Bektaşi Babası olan Hacıbeyzâde Ahmed Muhtar (Yeğtaş)’ın sahibi ve başyazarı olduğu Muhibbân dergisi de 4 Eylül 1909 tarihinde yayın hayatına başlayan İstanbul merkezli dini, edebi, içtimai, tasavvufi dergilerden birisidir. Bu makalede Alevi ve Bektaşi geleneğin ortaya çıkardığı bir dergi olarak Muhibbân’ın üç yayım döneminde neşredilen 26 sayısı incelenmiş, derginin II. Meşrutiyet dönemi sosyal hayatına bakan yönü ve sosyal hadiselere yaklaşımı tespit edilmek istenmiştir. Çalışmada Muhibbân dergisinin Bektaşiliğin faydasını gözeten, etnik ve mezhepsel farklılıkları kucaklayan, hoşgörülü bir üslupla yayımlar yaptığı, bu yayımlarda dönemin sosyal hadiselerine de yer verdiği görülmektedir. Tekke ve tarikatlara dair haberler kadar Osmanlı toplumunda vuku bulan düğün, cenaze, yangın, grev gibi olayların Muhibbân’da yer alması, onun tasavvufi yönü kadar güncelliğini de göstermektedir. Osmanlı coğrafyası dışında yaşanan olaylara da ilgisiz kalmayan Muhibbân dergisi, bu hadiselere Müslümanlık, tarikat, din ve ibadet özgürlüğü çerçevesinde yaklaşmaktadır. Muhibbân’ın yazılarında dönemin gazetecilik anlayışına uygun şekilde açık, sade, anlaşılır bir Türkçe kullandığı görülmektedir. Meşruti yönetim destekçisi olarak yazılarında II. Abdülhamid ve dönemini yer yer sert bir biçimde eleştiren Muhibbân, vuku bulan toplumsal ve sosyal hadiselerle ilgili problemlerin Meşrutiyete yakışır şekilde hukuk ve adalet temelinde çözüme kavuşturulması gerektiğini düşünmektedir.Anahtar Kelimeler: II. Meşrutiyet Dönemi, Muhibbân, Alevi ve Bektaşi, Sosyal Hadiseler, Hacıbeyzâde Ahmed Muhtar.