Emir Ömer Han’ın Sultan II. Mahmud’a Gönderdiği Muhabbetname Mecmuası Hakkında

Hokand Hanlığının 10. hükümdarı olan Emir Ömer Han, sert bir siyasi kişiliğinin yanı sıra kurdurduğu medreseler, camiler, su kanalları, başarılı iç ve dış siyaseti, düzenlediği ilim ve edebiyat meclisleri, sanata, ilme, edebiyata ve sanatçılara verdiği önem ile öne çıkan şair hükümdarlardan biridir. Çalışmamıza konu olan Muhabbetname isimli mecmua Emir Ömer Han tarafından İstanbul’a gönderilen elçilik heyeti vasıtası ile Sultan II. Mahmud’a hediye edilmiştir. Daha önce Yıldız Sarayı Kütüphanesinde iken günümüzde İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesinin müzesinde TY 5452 numarada Necit-name adı ile kayıtlı bu mecmua çok nefis tezhiplerle süslenmiştir. Dört şairin yedi divanından oluşur. Ali Şir Nevâyî’nin Bedāyi‘ü’l-Bidāye dibacesi ile başlayan Muhabbetname mecmuası şiirlerle süslenmiş mensur bir hâtimeyle tamamlanmaktadır. Bunların arasında ise Nevâyî’nin Ḫazā’inü’l-Ma‘anį’sinde yer alan Ġarā’ibü’ṣ-Ṣıġar, Nevādirü’ş-Şebāb, Bedāyi‘ü’l-Vasaṭ, Fevā’idü’l-Kiber adlı divanları, Emir Ömer Han (Emirî) divanı, Lutfî divanı ve Fuzulî divanı bulunmaktadır. Makalede divanlar dibaceleriyle birlikte ele alınmış, dibacelerin diğer nüshalardan farklı olan kısımları ve özellikleri üzerinde hakkında açıklamalar yapılmış, divanlarda bulunan şiir türleri ve sayıları belirtilerek Türkiye’deki yayımlarında bulunmayan şiirlerin transkripsiyonu yapılmış, diğer nüshalarından farklı olan özellikleri üzerinde durulmuş, Fuzulî divanındaki Doğu Türkçesi özellikleri sıralanmış, hâtime kısmının metni ortaya konularak eserin bir mecmua halinde Emir Ömer Han’ın buyruğuyla Osmanlı Devletine gönderilmek üzere Hicrî 1234 yılında tertip edildiği tespit edilmiştir.