Türk Düşünce Dünyasında Hz. Ali

Hz. Muhammed’in yakını olması, İslamiyetin yayılmasında birinci derecede rol almasıve dördüncü halife olması sebepleriyle Hz. Ali’nin dünya tarihinde çok önemli bir yerivardır. Hz. Ali, yiğit ve bilim sahibi olmakla da öne çıkmıştır. Bununla birlikte uğradığıhaksızlıklar, sırtından vurularak şehit olması, çocuklarının canice şehit edilmesi gibi olaylarbütün dünyayı derinden etkilemiştir. Onun “Zülfikar” adlı kılıcı kahramanlığının sembolüolmuştur. Kur’an ve hadisler konusundaki bilgisi, biliminin sembolü olarak tarihteki yerinialmıştır. Bütün bunlardan dolayı ölümünden bu yana yaklaşık 1350 yıl geçmesine rağmeno, unutulmamıştır. Aksine geçen zaman içinde şahsiyeti, yaşayış tarzı, kahramanlığı, adaletive bilimi Türk milletinin her ferdine örnek teşkil etmiştir. Bu özelliklerinden hareketleTürk milletinde Hz. Ali ile ilgili bir düşünce dünyası şekillenmiştir. Hatta Türk milleti, Hz.Ali’yi gönlünün ve düşünce dünyasının merkezine yerleştirmiştir. Onunla ilgili şekillenenTürk düşünce dünyası, tarih içerisinde belirgin bir biçimde yazılı ve sözlü edebiyatımızaaksetmiştir. Biz, Türk düşünce dünyasında Hz. Ali’nin yerini belirleyebilmek için KarahanlıDönemi’nde kaleme alınmış eserleri, Dede Korkut Hikâyeleri’ni, Menakıb-ı Hacı BektaşVelî’yi, Anadolu’da teşekkül etmiş Türk destanlarını, Divan Edebiyatı çerçevesinde kalemealınmış divanları taradık. Ayrıca Anadolu’dan derlenmiş efsaneleri gözden geçirdik. Bueserlerden hareketle Hz. Ali ile ilgili şekillenen Türk düşünce dünyasını tespit etmeye çalıştık.Anahtar Kelimeler: Hz. Ali, Alevilik, Türklük, İslamiyet.