Türkmen Cenaze Törenlerindeki Ritüeller ve Söylenen Alkışlar:(Türkmenistan Örneği)

Ölüm öncesi ve sonrası hayatla ilgili ritüellerin Türkmen kültürü ve düşüncesinde önemli bir yeri vardır. Bundan dolayı ölüm anında ve sonrasında bazı törenler yapılır. Zengin birkültürel mirasa sahip olan Türkmenlerin cenaze törenleri, taziye ve kabir ziyaretleri, toplumsal dayanışma ve dinamizmin merkezini oluşturmakta ve paylaşmayı teşvik etmektedir. Bu araştırmada, ‘katılarak gözlem, kaynak kişiler ve geniş kapsamlı literatür taraması’ tekniklerikullanılmıştır. Ayrıca, Türkmenistan›ın farklı bölgelerindeki kabir ziyaretlerinde bulunularak, fotoğraf çekimleri yapılmış ve birebir kaynak kişilerle görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Buçalışmanın amacı, Türkmenistan özelinde, Türkmen cenaze törenleri öncesinde ve sonrasında yapılan ritüeller ve alkışları Türkmenistan’da gözlemlemek, Türkmen Türkçesindeki ve Türkiye Türkçesindeki yazılı ve canlı kaynaklardan yararlanarak her iki kültürdeki farklılık ve benzerlikleri tespit etmektir. Bu çalışmada ulaşılan bazı sonuçlar şöyledir: Çöl kumu üzerinde yalınayak cenaze namazı kılınması, bazı cenazelerde ayakkabılara para konulması, cenazeyegelenlere para dağıtılması, mevtanın 3, 7, 30 ve 40’ında erkeklerin telpek giymesi ve verilen yemekte sadece tuzuna-tadına bakılması, mezarlara koç ve geyik boynuzu takılması,tahta merdiven konulması vb. Türkmen ritüellerinin bazıları Şamanizm’den kalırken, bazıları da İslamiyet’le birlikte yerleşmiş ve yaygınlaşmıştır. Türkmenler yaşadıkları mekânları değiştirseler de bir kültür kodu olan ritüellerini ve geleneklerini değiştirmemişlerdir. Çalışma betimsel, tanımlayıcı ve açıklayıcı niteliktedir.