Osmanlı Dönemi’nde Hz. Ali Külliyesi Vakıfları

Hz. Ali türbesini bütün İslâm kaynakları zikretmektedir. Çünkü Hz. Ali türbesi, bütün Müslümanlarınnazarında çok kutsal ve etkili bir mekândır. Hz. Ali türbesi ilk olarak Halife Harun er-Reşîd’in döneminde170-193 (786-808) ortaya çıkmıştır. Çünkü Hz. Ali’nin türbesinin yerini Ehl-i Beyt’in haricindekimse bilmemekte, türbenin üzerindeyse sadece toprak olup herhangi bir yapı bulunmamaktaydı.Osmanlı arşiv belgelerine göre Hz. Ali vakıfları yalnızca Necef’te bulunmamaktadır. Necef’in yanısıra Bağdat, Hille ve Horasan yolunda da Hz. Ali vakıfları bulunmaktadır. Ayrıca belgelerde Bağdattahrir defterinde ilk defa Hz. Ali’nin vakfının kaydedilmiş olduğu da görülmektedir. Kanuni SultanSüleyman başta olmak üzere Osmanlı sultanları ve devlet adamları her zaman Hz. Ali vakıflarınasaygı ve ihtiram göstererek muamelede bulunmuşlardır. Osmanlı sultanları ve Bağdat valilerinin tamamı,Hz. Ali vakfının işleyiş sisteminde hiçbir değişiklik yapmamışlardır. Hatta Osmanlı Devleti,Hz. Ali şehri olan Necef’e bir idareci bile tayin etmemiştir. Osmanlı Dönemi’nde Necef’i, Nâkibu’l-Eşraf ve Hz. Ali Külliyesi vakıflarının mütevellisi olan şahıs idare etmiştir. Necef ve diğer kutsalşehirlerin ahalisi, Osmanlı Dönemi boyunca huzur ve güven içinde hayat sürmüştür. Osmanlı Dönemi’ndeNecef ve diğer kutsal yerler sosyal ve ekonomik yönden de oldukça gelişmiştir. Bu çalışmadaOsmanlı arşiv belgeleri başta olmak üzere sair kaynakların ışığında, Osmanlı Dönemi’nde Hz. AliKülliyesi Vakıfları konusu ele alınmıştır. Bu bağlamda Hz. Ali Külliyesi, Hz. Ali Külliyesi vakıf gelirkaynakları ile Hz. Ali Külliyesi vakıf görevlileri ve hizmetleri konuları ele alınmıştır. Bunlara ilavetenHz. Ali Külliyesi Kütüphanesi ve Hz. Ali Külliyesi’nde bulunan eşyalar üzerinde durulmuştur.