Alevi-Bektaşi Öğretisinde Hakk’a Yürüme Erkânında Müzik

Bu çalışmada, Anadolu Alevi-Bektaşi öğretisinde “Hakk’a Yürüme Erkânı” olarak ifade edilen“Can”nın son yolculuk törenininde, müziğin ve edebiyatın varlığı ortaya konmaya çalışılmıştır.Alevi-Bektaşi toplumunun konu ile ilgili tarihsel sürecine ışık tutulması amaçlanmıştır. Çalışmakapsamındaki bilgilerin elde edilmesinde kaynak taraması, gözlem, katılım ve görüşme yöntemlerikullanılmıştır. Sürecin geleneksel bağlamı incelenmiş, bu törende müziğin yeri ve önemine dikkatçekilerek, Hakk’a yürüyen kişi için düzenlenen “Dardan indirme cem ritüeli” üzerinde durulmuştur.Bu bağlamda, tarihsel süreç içerisindeki veriler ışığında, Hakk’a Yürüme Erkânı törenlerinden veAlevi-Bektaşi âşık ve ozanlarının ölüm nefeslerinden örnekler verilmiş ve ölümü nasıl algıladıklarıortaya konulmuştur. Ayrıca, Alevi-Bektaşi âşık ve ozanlarının konu bağlamında eser ve anıtları iletopluma halen nasıl ışık ve ilham kaynağı olduğu bir kez daha vurgulanmıştır. Kentleşme süreci ileilgili kurumların bu konudaki çalışmalarına dikkat çekilmiştir. Elde edilen bulgular kronolojik olaraktasnif edilmiş, kültürel bağlam ve ölüm bilinci ile ölümsüzlük arayışının kültürlerarasılık bağlamıüzerinde durulmuş ve de sürecin sosyal yaşama yansımalarına yurtiçi ve yurtdışı örnekleri ile dikkatçekilmiştir.Sonuçta Anadolu Alevi-Bektaşi öğretisinin mensubiyetini taşıyan bu toplumsal yapının, Anadolucoğrafyasında yaşadığı, yerleştiği ve yerleştirildiği her bölgede kendi kültürel kimliğini, geleneklerini,örf ve adetlerini koruma, yaşatma ve geleceğe aktarma çabasının içinde olduğu, kentleşme süreciile kurumsallaşma gayretlerini devam ettirdiği gözlemlerine yer verilmiştir. Anadolu Alevi-Bektaşiöğretisinin, ölüm törenlerine dair kendi inanç ve yaşam biçimlerini yansıtan uygulamaların varlığıtespit edilmiştir.