Musâhiblik Kurumu Üzerinden Alevi Ocaklar ve Gruplar Hakkında Bazı Değerlendirmeler

Bu çalışmada Alevi nitelemeli ocak ve grupların bazısında var olan ve “iki evli ailenin dünya ve ahiretkardeşliğini” ifade eden Musâhiblik kurumu ele alınmaktadır. Çalışmada, toplumsal dayanışmave yardımlaşmayı gerçekleştiren Musâhiblik kurumunun, dünü ve bugünü ile ele alıp, buradan hareketleAlevi nitelemeli geleneğe mensup ocak ve gruplar hakkında bir takım değerlendirmeler yapmakamaçlanmıştır. Alevi geleneğe mensup kimi ocak ve gruplar arasında varlığını sürdüren Musâhibliğin,Anadolu’da değişik yörelerde ve kesimler arasında Yaren, Barana, Delikanlı Teşkilatı, Gezek,Muhabbet, Oda Teşkilatı, Sohbet, Sıra, Perde, Arfana vb. farklı isimler ve değişik işleyişlerle sürdürülmüşolan pek çok oluşumla aynı kaynaklardan beslenmesi dikkate değerdir. Dolayısıyla Musâhibliğin,Anadolu’da toplumsal yardımlaşma ve dayanışma fonksiyonu icrâ eden pek çok oluşumdagörülen anlayış ve ilkelerin, boy, soy, aşiret sistemi ve tarikat hayatı kalıplarında şekillenen Alevizümrelerin sosyal ve dînî hayatına göre hal almış bir şekli olduğu anlaşılmaktadır. Ancak modernite,sekülerleşme, sanayileşme, şehirleşme, uzmanlık alanlarının belirginleşmesi, göç vb. etkenlere bağlıolarak yaşanan köklü değişiklikler, Dedelik, Düşkünlük ve Musâhiblik gibi, ilgili geleneksel olguiçerisinde anlam bulan ve şekillenen anlayış ve kurumsal yapıları kökten sarsmıştır. Yaşanan geçişdönemi ve Alevilerin şehirlerde kurumlaşma çabaları geleneksel kurumların ne şekilde devam edeceğiya da devam edip etmeyeceğini de açıklığa kavuşturacaktır.
Anahtar Kelimeler: Musâhiblik, Alevi Ocak ve Gruplar.