Tahtacı Semahlarının Hareket Olarak İncelenmesi

 
Geleneksel kültür ulusal kimliğinin en önemli temsiliyeti ve toplumların varlık sebebidir. Bu nedenle öneminin altını çizerek; tarih boyunca nesilden nesile aktarılarak kendi dinamizmi ile günümüze kadar gelen geleneksel kültür ögelerinden biri olan Tahtacı semahları bu makalenin ana konusudur. İçeriğini Tahtacı semahlarının özellikle hareket olarak incelenmesi oluşturmaktadır. Semahlar Alevi kültürünün önemli unsurlarından biri olan cem töreninde dede eşliğinde dönülen, saz, söz ve hareket unsurlarını da barındıran bir ritüeldir. Semahları kültür boyutuyla ele almış pek çok kuramsal araştırma, derleme, yazılmış makale bulunmaktadır. Ancak semahların hareket olarak incelendiği çalışmaların eksik olduğu görülmüştür. Bu bağlamda Tahtacı semahları konusu, salt hareketler üzerine analitik bir inceleme mevcut olmamasından yola çıkılarak İstanbul Teknik Üniversitesi, Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı, Türk Halk Oyunları Bölümünde başlatılmış bir araştırma projesinin ilk ayağıdır. Çalışma esnasında çeşitli Tahtacı köylerine ait semahların kayıtlarına ulaşılmıştır. Görülmüştür ki Tahtacılar, Türkiye’nin pek çok bölgesinde yerleşmiş olmalarına karşın, semahları açısından hareket ve müzik örgüsü bakımından ortak bir yapıya sahipler. Bunun üzerine biri İzmir Narlıdere’de diğeri Aydın Alamut’ta daha önce tespiti yapılmış ve kayıt altına alınmış semah örnekleri hareket açısından incelemeye alınmıştır. Sonuçta temel olarak tespit edilen hareket formları paten olarak, adımları ise Romanotation hareket notasıyla- daha anlaşılır olması gayesiyle kısmen melodi notaları da eşlik edilerek- aktarılmıştır. Aynı zamanda semahın başından sonuna çeşitli bölümlerinde yerine getirilen, hareketleri ritüelistik kılan uygulamalar da mevcuttur. Makalede bunlara da yer verilmiştir. Ancak bu kadar spesifik bir çalışmada tespit edilen ve aktarılan tüm özelliklerin sadece Tahtacı Semahlarına ait olduğundan söz etmek mümkün değildir. Bu bağlamda çalışma da bu yönde bir bilgi ve sonuç içermemektedir.